Υπογονιμότητα και Διατροφή

Ολοένα και συχνότερα ακούμε ζευγάρια γύρω μας να μιλάνε για αδυναμία σύλληψης παρά των συνεχόμενων προσπαθειών. Παγκοσμίως υπολογίζεται ότι περίπου το 15% των ζευγαριών δυσκολεύονται να τεκνοποιήσουν.

Σε αυτό το άρθρο θα ενημερωθείς για το τι είναι η υπογονιμότητα καθώς και θα μάθεις πως η διατροφή μπορεί να γίνει σύμμαχος στην επιτυχή σύλληψη.

Πως ορίζεται όμως η υπογονιμότητα;

Η υπογονιμότητα είναι η αδυναμία σύλληψης μετά από 12 μήνες συχνής σεξουαλικής επαφής χωρίς κάποια μέθοδο αντισύλληψης. Είναι κάτι που απασχολεί πολλά ζευγάρια αναπαραγωγικής ηλικίας.

Όσον αφορά την αναπαραγωγική υγεία, έχει φανεί ότι εξαρτάται από την ισορροπία διάφορων ορμονών. Σημαντικό ρόλο σε αυτήν διαδραματίζει ο λιπώδης ιστός, ο οποίος αποτελεί έναν ενεργό ιστό με ενδοκρινή δράση. Με άλλα λόγια ο ιστός αυτός παράγει τις ορμόνες. Επομένως η περίσσεια λιπώδους ιστού οδηγεί στην αύξηση κάποιων ορμονών και αντίστοιχα στη μείωση κάποιων άλλων. Αυτό το ορμονικό προφίλ που δημιουργείται μπορεί να διαταράξει τον αναπαραγωγικό κύκλο. Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι η περίσσεια λιπώδους ιστού αυξάνει το οξειδωτικό στρες, το οποίο συνδέεται άρρηκτα με την υπογονιμότητα.

Σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει, έχει φανεί ότι μια λιποβαρής γυναίκα έχει τις ίδιες πιθανότητες με μια υπέρβαρη στο να μην είναι γόνιμη ενώ η παχύσαρκη έχει διπλάσιες πιθανότητες. Αυτό συμβαίνει γιατί το μη υγιές βάρος φαίνεται ότι προκαλεί ορμονικές ανισορροπίες και δυσλειτουργία στις ωοθήκες. Όσον αφορά τους άνδρες φαίνεται ότι η παχυσαρκία επηρεάζει τα επίπεδα τεστοστερόνης και άλλων ορμονών. Η ποσότητα και η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων φαίνεται ότι είναι μειωμένες σε άντρες που έχουν χαμηλό σωματικό βάρος, έχουν υπερβάλλον βάρος ή είναι παχύσαρκοι. Ακόμη, ορισμένες νέες μελέτες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η αδιάγνωστη κοιλιοκάκη μπορεί να σχετίζεται σε ποσοστό μεταξύ 4% έως 8% σε γυναίκες με ανεξήγητη υπογονιμότητα. Επομένως, οι γιατροί θα πρέπει να εξετάζουν την κοιλιοκάκη ως πιθανή αιτία υπογονιμότητας σε γυναίκες, ειδικότερα όταν έχουν αποκλειστεί άλλες αιτίες. Να τονίσουμε ότι μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν σαφείς κατευθυντήριες γραμμές ή συστάσεις για μία αυστηρή δίαιτα χωρίς γλουτένη για την ενίσχυση της γονιμότητας.

Πως όμως μέσω της διατροφής θα αυξηθεί η γονιμότητα; Έχει αποδειχθεί ότι συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά και ουσίες αυξάνουν την πιθανότητα για μια επιτυχή γονιμοποίηση. Τα συστατικά αυτά περιλαμβάνουν:

·         Τα αντιοξειδωτικά

·         Τα μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά, που βρίσκονται σε τροφές όπως το ελαιόλαδο, οι ελιές, οι ξηροί καρποί και σπόροι, τα λιπαρά ψάρια.

·         Η πρωτεΐνη, με έμφαση στη κατανάλωση περισσότερων φυτικών πρωτεϊνών όπως είναι τα όσπρια.

·         Οι σύνθετοι υδατάνθρακες

·         Ο σίδηρος φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στο αν θα υπάρχει επιτυχής ωορρηξία ή όχι. Η επάρκεια σιδήρου στον οργανισμό αυξάνει τη γονιμότητα. Οι γυναίκες συστήνεται να περιλαμβάνουν στην διατροφή τους τροφές πλούσιες σε σίδηρο όπως το κρέας, το συκώτι, το σπανάκι και τα σιτηρά ολικής άλεσης. Για καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου από τις τροφές, τις συνδυάζουμε με τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη C όπως πορτοκάλι, πιπεριά, λεμόνι, μπρόκολο

·         Το φυλλικό οξύ. Έχει αποδειχθεί ότι η ανεπάρκεια του φυλλικού οξέος της μητέρας μπορεί να οδηγήσει σε ανωμαλίες του νευρικού σωλήνα του εμβρύου. Έτσι, συστήνεται για τις γυναίκες που θέλουν να συλλάβουν να γίνεται λήψη συμπληρώματος (συνήθως 400 mg/ημέρα) και να αυξάνουν την πρόσληψή τροφίμων όπως πράσινα φυλλώδη λαχανικά και εμπλουτισμένα δημητριακά που περιέχουν σημαντικές ποσότητες φυλλικού οξέος

·         Η βιταμίνη D. Πληθώρα επιστημονικών δεδομένων επιβεβαιώνουν ότι η βιταμίνη D μπορεί να είναι σημαντική για τη γονιμότητα, καθώς συνδέεται με υποδοχείς που βρίσκονται στις ωοθήκες, στον πλακούντα και στο ενδομήτριο στις γυναίκες, αλλά και στους όρχεις και στο σπέρμα στους άνδρες. Πιο συγκεκριμένα, στους άνδρες η ανεπάρκεια βιταμίνης D έχει αποδειχθεί ότι σχετίζεται με χαμηλές συγκεντρώσεις τεστοστερόνης ορού και κακή ποιότητα σπέρματος, συμπεριλαμβανομένου του μειωμένου αριθμού σπέρματος, της κίνησης και της μορφολογίας τους.

·         Ο ψευδάργυρος είναι πολύ σημαντικός για την ανδρική και γυναικεία γονιμότητα. Στους άνδρες απαιτείται για τη σπερματογένεση και την κινητικότητα και στις γυναίκες παίζει ρόλο στην ορμονική ισορροπία και την ωορρηξία. Διατροφικές πηγές πλούσιες σε ψευδάργυρο αποτελούν τα δημητριακά ολικής αλέσεως, οι ξηροί καρποί, οι σπόροι (ιδιαίτερα το σουσάμι), τα φασόλια, τα στρείδια και το άπαχο κόκκινο κρέας.

·         Το ιώδιο είναι απαραίτητο για την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών, προαπαιτούμενες για την επαρκή εγκεφαλική και νευρολογική ανάπτυξη του εμβρύου. Το ιώδιο θεωρείται βασικό θρεπτικό συστατικό για τις πρώτες 1.000 ημέρες της ζωής του βρέφους από τη σύλληψη έως λίγο πριν τα δεύτερα γενέθλια του. Η ανεπάρκεια ή η υπερβολική ποσότητά του μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα και κατ’επέκταση στη γονιμότητα. Διατροφικές πηγές ιωδίου αποτελούν τα  ψάρια, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα φυτικά γάλατα εμπλουτισμένα με ιώδιο, τα φύκια και το ιωδιούχο κάλιο

·         Τα υγρά. Έχει φανεί ότι η επαρκής πρόσληψη υγρών είναι πολύ σημαντική, καθώς το νερό διατηρεί τη θερμοκρασία του σώματος σταθερή, μεταφέρει θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού και βοηθάει στην απομάκρυνση των τοξινών από το σώμα.

Στον αντίποδα υπάρχουν κάποιες θρεπτικές ουσίες ή συστατικά που πρέπει να αποφεύγονται για την ενίσχυση της γονιμότητας. Αυτές είναι:

1.      Τρανς λιπαρά

Τα επεξεργασμένα γλυκά, όπως τα ντόνατς, τα έτοιμα κέικ, τα μπισκότα, η κρέμα γάλακτος και οι τροφές που περιέχουν υδρογονωμένα φυτικά έλαια, ευνοούν την ανάπτυξη φλεγμονής στον οργανισμό.

2.      Καφεΐνη

Η αυξημένη κατανάλωσή της μπορεί να μειώσει κατά 50% την ικανότητα της γυναίκας να συλλάβει και επιδρά αρνητικά στην ποιότητα του σπέρματος του άνδρα.

3.      Αλκοόλ

Η αλκοόλη καταστρέφει σημαντικές βιταμίνες των τροφών, όπως η βιταμίνη C και Ε, που συμβάλλουν στην κινητικότητα του σπέρματος. Όσες έρευνες έχουν διενεργηθεί υποστηρίζουν ότι η υπερβολική κατανάλωση του αλκοόλ ελαχιστοποιεί τα επίπεδα της γονιμότητας

4.      Ψάρια με υψηλές τιμές σε βαρέα μέταλλα

Τα ψάρια με αυξημένες τιμές βαρέων μετάλλων, όπως ο ξιφίας και ο τόνος, μειώνουν τη γονιμότητα.

5.      Απλοί Υδατάνθρακες

Γυναίκες με υπογονιμότητα, που καταναλώνουν άσπρο ψωμί και ρύζι,  λευκά μακαρόνια, πατάτες και γλυκά, έχει αποδειχθεί ότι αποκτούν ολοένα και λιγότερες πιθανότητες να επιτύχουν κύηση.

6.      Κάπνισμα 

Το κάπνισμα επιβεβαιωμένα προκαλεί υπογονιμότητα.

Παρακάτω ακολουθεί ένα παράδειγμα μιας ημέρας διατροφής, πλούσιας στα θρεπτικά συστατικά που βοηθούν στην ενίσχυση της γονιμότητας:

Πρωινό: Γιαούρτι με βρώμη, καρύδια και μούρα (όπως μύρτιλλα ή βατόμουρα)

Σνακ: Πορτοκάλι και ανάμεικτοι ξηροί καρποί

Κυρίως γεύμα: Φασόλια ή φακές, ανάμεικτη σαλάτα με λάχανο καρότο, πιπεριά, ψωμί ολικής άλεσης και ελιές.

Σνακ: 1 ποτήρι κεφίρ και 1 μπολάκι φρουτοσαλάτα με σπόρους (όπως λιναρόσπορος ή σπόροι chia)

Βραδινό: Αυγά βραστά ή Ομελέτα με μανιτάρια, σαλάτα με σπανάκι, ντοματίνια και κριθαρένιο παξιμάδι με εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο.

Επικοινώνησε μαζί μας, ώστε να συζητήσουμε από κοντά το εξειδικευμένο διατροφικό πλάνο που ταιριάζει στις δικές σου ανάγκες.