Διατροφικές Διαταραχές: Ποιες είναι και πώς θα τις αντιμετωπίσεις

Όταν η σχέση σου με τη ζυγαριά ή τον καθρέφτη περνάει κρίση

«Δεν μπορεί, η ζυγαριά θα είναι χαλασμένη», σκέφτηκες, κοιτώντας το είδωλό σου στον καθρέφτη. Τα νούμερα σε δείχνουν λιποβαρή, αλλά εσύ βλέπεις το αντίθετο. «Πρέπει να το ράψω, δεν θα γίνω σαν κι εκείνη», είπες και ακύρωσες το ραντεβού για το brunch με την παιδική σου φίλη. «Εκείνη», που από την πλευρά της προσπαθεί μάταια εδώ και χρόνια να ισορροπήσει σε έναν φαύλο κύκλο μεταξύ υπερφαγίας και εξαντλητικής δίαιτας.

Η Νευρική Ανορεξία και η Νευρική Βουλιμία είναι οι πιο διαδεδομένες μορφές Διατροφικών Διαταραχών. Φαινομενικά αντίθετες και αντικρουόμενες, αλλά στην πραγματικότητα δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, με κοινή αναφορά στην διαταραγμένη σχέση με την τροφή και το σωματικό βάρος.

Οι Διατροφικές Διαταραχές, ή αλλιώς Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής, είναι ειδικές καταστάσεις, στις οποίες το άτομο ασχολείται με στρεβλό τρόπο και σε υπερβολικό βαθμό με το σχήμα του σώματός του, το βάρος του και το φαγητό που καταναλώνει. Πολλές φορές η ενασχόληση αυτή γίνεται εμμονή, συνοδεύεται από λανθασμένες και συχνά επικίνδυνες πρακτικές δίαιτας και απαιτεί άμεση αντιμετώπιση με μια σύνθετη προσέγγιση: Η σωστή ενημέρωση και εκπαίδευση από ειδικό διαιτολόγο – διατροφολόγο, σε συνδυασμό και με ψυχολογική υποστήριξη όταν κρίνεται αναγκαίο, είναι καθοριστικής σημασίας για την επαναφορά του ατόμου σε μια ισορροπημένη και υγιή σχέση με το σώμα του και τις διατροφικές του συνήθειες.

Νευρική Ανορεξία

Αν η ζυγαριά σου βρίσκεται σε μόνιμη διαφωνία με τον καθρέφτη σου, όπως συμβαίνει στο πρώτο από τα παραπάνω παραδείγματα, σκέψου το ενδεχόμενο να το συζητήσεις, αρχικά με κάποιον που εμπιστεύεσαι. Η Νευρική Ανορεξία (Anorexia nervosa) είναι διατροφική και ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από μια διαστρεβλωμένη εικόνα που έχει το άτομο για το σώμα του, νομίζοντας πως έχει παραπάνω κιλά, ενώ στην πραγματικότητα το βάρος του μπορεί να είναι στα χαμηλότερα φυσιολογικά επίπεδα. Παρόλο που η ετυμολογία παραπέμπει σε έλλειψη όρεξης, τα άτομα με Νευρική Ανορεξία νιώθουν πείνα, αλλά «τιμωρούν» τον εαυτό τους σε εξαντλητικά μικρή πρόσληψη θερμίδων (600-800 θερμίδες ημερησίως) ή ακόμα και σε ολική αθρεψία σε ακραίες περιπτώσεις. Επιδημιολογικά έχει διαπιστωθεί πως η διαταραχή αφορά δέκα φορές συχνότερα το γυναικείο φύλο σε σχέση με το ανδρικό, εμφανίζεται συχνά στην εφηβεία, ενώ έχει πολύ υψηλά ποσοστά θνησιμότητας, που φτάνουν ως και το 15%

Νευρική Βουλιμία

Στον αντίποδα, η Νευρική ή Ψυχογενής Βουλιμία (bulimia nervosa) έχει ως κύρια χαρακτηριστικά από τη μία την υπερβολική πρόσληψη τροφής και από την άλλη εξίσου ακραίες συμπεριφορές με στόχο την αντιστάθμιση. Το άτομο που αντιμετωπίζει την συγκεκριμένη διαταραχή έχει συχνές και επαναλαμβανόμενες κρίσεις υπερφαγίας και στη συνέχεια «αυτοτιμωρείται» με αντισταθμιστικές μεθόδους με στόχο την απώλεια των θερμίδων που προσέλαβε. Αυτές περιλαμβάνουν αφενός εξαντλητικές δίαιτες και υπερβολική γυμναστική, κι αφετέρου επικίνδυνες εκκαθαριστικές πρακτικές, από καθαρτικά ή διουρητικά φάρμακα μέχρι τεχνητή πρόκληση εμετού.

Ο ασθενής έχει συχνά χαμηλή αυτοεκτίμηση, συνεχείς τύψεις και ενοχές για τις διατροφικές του συνήθειες, αλλά και ακραία αρνητική εικόνα για την εξωτερική του εμφάνιση. Ο επαναλαμβανόμενος φαύλος κύκλος μεταξύ επεισοδιακής υπερφαγίας, εξαντλητικής δίαιτας, γυμναστικής και εκκαθάρισης, παγιώνει μια ιδιαίτερα επιβαρυντική κατάσταση για την σωματική και την ψυχική του υγεία. Κι εδώ η επίπτωση είναι συχνότερη στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες.

Άλλες Διατροφικές Διαταραχές

Άλλες μορφές διαταραχών πρόσληψης τροφής μπορεί να ενσωματώνουν μέρος των συμπτωμάτων των δύο κύριων, ή να προσομοιάζουν σε αυτά, σε ηπιότερη μορφή. Ορισμένες απ΄ αυτές είναι:

Νευρική Ορθορεξία (orthorexia nervosa): Χαρακτηρίζεται από υπερβολική –στα όρια της εμμονής- προσήλωση του ατόμου στην αναζήτηση, προμήθεια και κατανάλωση «υγιεινών» τροφίμων. Τόσο υπερβολική που οδηγεί τελικά σε ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες, οι οποίες σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρό υποσιτισμό.

Αδηφαγική Διαταραχή (Binge Eating Disorder): Μοιάζει με τη Νευρική Βουλιμία ως προς το σκέλος της επεισοδιακής υπερφαγίας, αλλά δεν ακολουθείται από αντισταθμιστικές μεθόδους όπως η πρόκληση εμετού, η υπεργυμναστική ή η εξαντλητική δίαιτα. Το άτομο έχει το αίσθημα της απώλειας ελέγχου (ανικανότητα να σταματήσει τον εαυτό του από το φαγητό) και διακατέχεται από ενοχές, αλλά δεν λαμβάνει μέτρα αυτοτιμωρίας.

Σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας: Χαρακτηρίζεται από επεισόδια υπερφαγίας, που όμως συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της νύχτας. Το άτομο ξυπνάει μία ή περισσότερες φορές και αδυνατεί να κοιμηθεί ξανά αν δεν καταναλώσει τροφή, παρόλο που δεν έχει έντονο αίσθημα πείνας. Συχνά καταναλώνει περισσότερες από τις μισές θερμίδες του 24ώρου κατά τις βραδινές και νυχτερινές ώρες, ενώ συνήθως οι τροφές που καταναλώνει σε αυτές είναι πλούσιες σε λιπαρά και ζάχαρη.

Αντιμετώπιση Διατροφικών Διαταραχών

Όπως ειπώθηκε πιο πάνω, οι Διατροφικές Διαταραχές είναι πολύμορφης αιτιολογίας και η αντιμετώπισή τους απαιτεί έναν συνδυασμό διατροφικής και ψυχολογικής προσέγγισης.

Ειδικός διαιτολόγος – διατροφολόγος θα αναλάβει την ορθή ενημέρωση του ατόμου για την διατροφική αξία διάφορων μορφών τροφής. Θα το εκπαιδεύσει στην αξία των κύριων συστατικών για την ενεργειακή πρόσληψη και τη μεταβολική λειτουργία του οργανισμού, και θα συνεργαστεί μαζί του για τη διαμόρφωση ενός ρεαλιστικού διατροφικού πλάνου που θα του ταιριάζει.

Παράλληλα, ο ψυχολόγος – ψυχοθεραπευτής, θα συζητήσει μαζί του για τις ψυχογενείς αιτίες της διαταραχής και θα του δώσει την αναγκαία υποστήριξη να τις ξεπεράσει.

Αν διαβάζοντας αυτό το άρθρο αναγνώρισες κάποιο σύμπτωμα που μπορεί να αφορά εσένα ή κάποιο αγαπημένο σου πρόσωπο, μη διστάσεις να επικοινωνήσεις μαζί μας για να συζητήσουμε τους κατάλληλους τρόπους παρέμβασης.